Ανώγεια

Τα Ανώγεια Μυλοποτάμου είναι κωμόπολη του νομού Ρεθύμνου και πρωτεύουσα του ομώνυμου Δήμου. Το όνομα του οφείλετε στην τοποθεσία που είναι χτισμένο, δηλαδή σε ανώγειο μέρος (άνω + γαία). Τα Ανώγεια απέχουν 52 χλμ. από το Ρέθυμνο και 36χλμ από το Ηράκλειο και βρίσκονται σε υψόμετρο 700-790 μ. στη ράχη του υψώματος που ονομάζεται Αρμί (κορυφογραμμή), γι αυτό και το κλίμα του είναι ιδιαίτερα ψυχρό τον χειμώνα, με πολλά χιόνια και δροσερές βραδιές το καλοκαίρι.

 Ιστορία :

Το 1946 η πολιτεία τίμησε τα Ανώγεια με την απονομή του πολεμικού Σταυρού Α΄ τάξεως για τις καταστροφές που υπέστη το χωριό από τους κατακτητές αλλά και τον ηρωϊσμό που υπέδειξαν οι κάτοικοι κατά την αντίσταση. Τα Ανώγεια ήταν πυρήνας της Αντίστασης της Κρήτης και την απαγωγή του στρατηγού Κράϊπε, που ανέλαβαν να τον φυγαδέψουν στην Αφρική. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος τον Αύγουστο 1944 ο διοικητής του φρουρίου Κρήτης Χ. Μίλλερ διέταξε την ισοπέδωση του χωριού των Ανωγείων και την εκτέλεση κάθε Ανωγειανού άντρα .

Γενικά :

Οι Ανωγειανοί έχουν διατηρήσει αναλλοίωτη στην πάροδο του χρόνου τη γλώσσα και την ιδιότυπη διάλεκτο. Χάρη τον σεβασμό και την αγάπη που αποδίδουν οι Ανωγειανοί στην πολιτιστική κληρονομιά, τα ήθη και τα έθιμα, τα Ανώγεια θεωρούνται το επίκεντρο του σύγχρονου Κρητικού πολιτισμού.

Πολιτιστικές εκδηλώσεις πραγματοποιούνται κάθε χρόνο τα τελευταία 10 χρόνια, τον μήνα Ιούλιο, προς τιμή του άγιου Υάκινθου. Είναι ο Ορθόδοξος άγιος του έρωτα και προστάτης των ζευγαριών. Οι πολιτιστικές αυτές εκδηλώσεις ονομάζονται Υακίνθεια και είναι γεμάτες από τραγούδια, παραδοσιακούς χορούς και  παραστάσεις. Λαμβάνουν χώρα κοντά στον ιερό ναό του Άγιου Υάκινθου που βρίσκεται σε υψόμετρο 1200μ και σε απόσταση 12χλμ από τα Ανώγεια. Πρωτεργάτης και υποστηρικτής των Υακίνθειων είναι ο Λουδοβίκος των Ανωγείων, παραδοσιακός τραγουδιστής που εξυμνεί τον έρωτα και τον πόνο των ανθρώπων.

Σπουδαίοι κρητικοί καλλιτέχνες κατάγονται από τα Ανώγεια με κορυφαίο τον «αρχάγγελο της Κρήτης» Νίκο Ξυλούρη.

Νίκος Ξυλούρης :

Ο Νίκος Ξυλούρης γεννήθηκε το 1936 στα Ανώγεια, παιδί πολύτεκνης και φτωχής οικογένειας, μιας και η ζωή του ξεκίνησε στα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής. Στα πέντε του χρόνια αναγκάζεται μαζί με τη οικογένεια του και με άλλους κάτοικους να εγκαταλείψουν το χωριό εξαιτίας του ολοκαυτώματος των Ανωγείων από τους Γερμανούς. Η επιστροφή του στο χωριό ήρθε μετά την απελευθέρωση της Κρήτης. Προέρχεται από οικογένεια με μουσική παράδοση και πολλούς λυράρηδες. Τα αδέρφια του, ο Αντώνης Ξυλούρης, που διαθέτει ιδιαίτερη χροιά και στυλ και ο Γιάννης Ξυλούρης, είναι γνωστοί μουσικοί της κρητικής παράδοσης. Στα 12 του χρόνια καταφέρνει μαζί με την βοήθεια του δασκάλου του να πείσει τον πατέρα του να του αγοράζει την πρώτη του λύρα και στα 17 του χρόνια αρχίζει να γράφει τα πρώτα του κομμάτια. Η επιτυχία δεν άργησε να έρθει.

Μετακομίζει στην  Αθήνα όπου συνεργάζεται με αξιόλογους συνθέτες και ερμηνευτές όπως τον Ξαρχάκο, την Μαρίζα Κωχ και άλλους, αλλά η κορύφωση της επιτυχίας του έρχεται με τον Γιάννη Μαρκόπουλο και τα ριζίτικα τραγούδια. Απέσπασε την  1^η διάκριση στο φεστιβάλ Σαν Ρέμο και βραβεύεται από την Γαλλική Ακαδημία. Στα χρόνια της Χούντας, τα τραγούδια του και η φωνή του υπήρξαν σύμβολο της Αντίστασης. Ο ίδιος ήταν θερμός υποστηρικτής των εξεργέσεων του 1973 και της κατάρρευσης της Χούντας στην Ελλάδα. Λίγο πριν πεθάνει συναντιέται με τον Jones Harrison, κιθαρίστα των Beatles, και αρχίζουν να μιλούν την γλώσσα της μουσικής. Δεν ξέχασε ποτέ τα Ανώγεια , ο ίδιος έλεγε «Σκλαβώθηκα εδώ πέρα,  μέσα στην μπουάτ και στα φώτα, δεν μου αρέσει αυτό αλλά τι να κάνομε, είναι όμως που με αγαπάει το κοινό τόσο πολύ που λυπούμε να το εγκαταλείψω και να φύγω στην Κρήτη». Πέθανε σε ηλικία 44 ετών. Το σπίτι του αποτελεί σήμερα μουσείο στα Ανώγεια και είναι ανοικτό σε όλους τους επισκέπτες.

Περισσότερα  Μέρη :

Φτάνοντας στα Ανώγεια μπορείτε να επισκεφτείτε εκκλησίες όπως του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Δημητρίου , της κοίμησης της Θεοτόκου και του Αγίου Ιωάννη με τοιχογραφίες του 12ου αιώνα. Αξίζει να απολαύσετε τον καφέ σας στα καφενεία του χωριού δοκιμάζοντας παραδοσιακά γλυκά και να γευτείτε την παραδοσιακή κουζίνα. Οι γυναίκες του χωριού εξακολουθούν να υφαίνουν παραδοσιακά υφαντά αξεπέραστης ποιότητας, φτιαγμένα στον αργαλειό, τα οποία μπορείτε να τα βρείτε σε πολλά μαγαζάκια του χωριού.

Το χωριό διαθέτει μικρά ξενοδοχεία για να περάσετε τις διακοπές σας μέσα σε ένα ιδιαίτερο παραδοσιακό περιβάλλον. Επισκεφθείτε το ολοκαίνουργιο κέντρο αρχαιολογικής πληροφόρησης που διαθέτει αντίγραφα ευρημάτων, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, με χρυσά, ελεφάντινα και πήλινα αντικείμενα του Ιδαίου Άντρου και της Ζωμίνθου. Τα ευρήματα αυτά αποδεικνύουν το Ιδαίον Άντρο αποτελεί ένα σπουδαίο θρησκευτικό κέντρο διαχρονικά παράλληλο με της Ολυμπίας και των Δελφών.

Ανακαλύψτε το οροπέδιο της Νίδας, ένα από τα μεγαλύτερα της Κρήτης σε υψόμετρο 1400 μ. στην καρδιά του Ψηλορείτη (Ίδη) και το σπήλαιο Ιδαίον Άντρο, όπου σύμφωνα με την παράδοση ανατράφηκε ο Δίας. Το σπήλαιο είναι επισκέψιμο και προσβάσιμο. Επισκεφτείτε επίσης το Αστεροσκοπείο του Σκίνακα σε υψόμετρο 1750μ. καθώς και την ιερή πηγή και εγκατάσταση της Ζώμινθου, οικισμός των Μινωϊτών που λατρευόταν την μινωϊκή εποχή.